Ustawa o VAT a limit 200 tys. zł., czyli o czym powinni wiedzieć podatnicy

Obowiązek przestrzegania przepisów ustawy o VAT spoczywa na każdym polskim przedsiębiorcy, również tym, który korzysta z przyznanych mu w przepisach zwolnień, a więc niebędącym podatnikiem VAT czynnym. Należy także pamiętać, że podatek VAT, który jest doliczany do każdej transakcji, płaci się niezależnie od podatku PIT i CIT, czyli podatków dochodowych. Stanowi on dochód budżetu państwa. Wykaz podmiotów zarejestrowanych jako podatnicy VAT (nazywany „Białą Księgą”), traktowany jako podstawowe narzędzie do sprawdzania swoich kontrahentów, jest prowadzony przez Szefa KAS.

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, w skrócie określanym jako podatek VAT, podlega na mocy obowiązujących przepisów:

Przepisów ustawy o VAT, zgodnie z treścią art. 6, nie stosuje się natomiast do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części oraz czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy.

Podatnik VAT na gruncie obowiązujących przepisów

Za podatnika przepisy ustawy o VAT w art. 15 ust. 1 uznają:

wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. W przepisie tym nie ma natomiast wymogu, zgodnie z którym prowadzenie działalności miałoby się odbywać we własnym imieniu i na własny rachunek.

W rozumieniu ustawy o VAT podatnikiem jest także jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, stanowiąca przedsiębiorstwo w spadku, w okresie od otwarcia spadku do dnia wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego albo uprawnienia do powołania zarządcy sukcesyjnego.

To, z czego warto zdawać sobie sprawę, to fakt, że przepisy o VAT definiują działalność gospodarczą we własnym zakresie. W tym miejscu zastosowania nie znajdą tym samym regulacje zawarte w Prawie przedsiębiorców, czy definicja działalności gospodarczej z Ordynacji podatkowej. Działalnością gospodarczą, o której mowa w powyższym przepisie, jest wszelka działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ustawy o VAT). Do czynności, które nie są uznawane za działalność gospodarczą wykonywaną samodzielnie, należą natomiast m.in. przychody ze stosunku pracy i im podobne (art. 15 ust. 3 ustawy o VAT).

W związku z tym, że w art. 15 ust. 2 zdanie drugie jako działalność gospodarczą potraktowano czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych, w rozumieniu przepisów o VAT za działalność gospodarczą należy uznać także co do zasady wynajmowanie składników majątku prywatnego przez osoby fizyczne. Ze stanowiskiem tym zgadzają się również organy podatkowe (m.in. interpretacja indywidualna 0111-KDIB3-1.4012.536.2019.1.AB i 0114-KDIP1-1.4012.180.2020.1.RR). Najem, jako odpłatne świadczenie usług, noszące znamiona działalności gospodarczej, będzie podlegać tym samym opodatkowaniu podatkiem VAT.

Zwolnienie podmiotowe z VAT do limitu 200 tys. zł rocznie

Ustawa o VAT w art. 113 ust. 1 wprowadza zwolnienie podmiotowe z podatku od towarów i usług dla podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 tys. zł. Jest to tym samym limit roczny.

Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku, a ponadto m.in. wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów oraz wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość, która nie podlega opodatkowaniu podatkiem na terytorium kraju oraz sprzedaży na odległość towarów importowanych, która nie podlega opodatkowaniu podatkiem na terytorium kraju.

Zwolnieniu podmiotowemu podlega także, zgodnie z art. 113 ust. 9, sprzedaż dokonywana przez podatnika rozpoczynającego w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności określonych w art. 5, jeżeli przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, kwoty 200 tys. zł.

Podatnicy ci mają jednak prawo zrezygnować ze zwolnienia podmiotowego, pod warunkiem pisemnego zawiadomienia o tym zamiarze naczelnika urzędu skarbowego w określonym w przepisach terminie.

Mimo korzystania ze statusu podatnika zwolnionego z podatku od towarów i usług, podatnicy, o których mowa powyżej, są obowiązani prowadzić ewidencję sprzedaży za dany dzień, nie później jednak niż przed dokonaniem sprzedaży w dniu następnym. Gdy dojdzie do stwierdzenia, że dany podatnik nie prowadzi takiej ewidencji albo prowadzi ją w sposób nierzetelny, a na podstawie dokumentacji nie będzie możliwe ustalenie wartości sprzedaży, organ podatkowy jest zobowiązany w takiej sytuacji do określenia w drodze oszacowania wartości sprzedaży opodatkowanej i ustalenia od niej kwoty podatku należnego. Jeżeli nie można określić przedmiotu opodatkowania, kwotę podatku ustala się przy zastosowaniu stawki 22%.

Limit 200 tys. zł a przychody z najmu

W kontekście zwolnienia podmiotowego i limitu 200 tys. zł należy zwrócić uwagę na art. 113 ust. 2 pkt 2 lit. a) ustawy o VAT. Zgodnie z treścią tego przepisu, do wartości sprzedaży co do zasady nie wlicza się
odpłatnej dostawy towarów i odpłatnego świadczenia usług, zwolnionych od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3, z wyjątkiem transakcji związanych z nieruchomościami – jeżeli czynności te nie mają charakteru transakcji pomocniczych.

Z powyższego wynika tym samym, że dla potrzeb podatku VAT osoby korzystające ze zwolnienia podmiotowego w związku z nieprzekraczaniem kwoty 200 tys. zł rocznie, powinny dodawać do wartości sprzedaży z działalności gospodarczej również wartość sprzedaży z tytułu świadczenia usług najmu prywatnego nieruchomości, jeśli takie usługi świadczą. Zsumowanie przychodów z działalności z przychodami z najmu może skutkować w niektórych sytuacjach przekroczeniem ustawowego limitu, co pozbawia tym samym podatnika prawa do dalszego korzystania z tego rodzaju zwolnienia.

Zwolnienie podmiotowe z VAT nie dla wszystkich

Nie wszyscy podatnicy, nawet jeśli wartość ich sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 tys. zł, mogą powołać się na zwolnienie podmiotowe, o którym mowa w art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT. Krąg podmiotów wyłączonych zawiera art. 113 ust. 13. Znaleźli się w nim m.in. podatnicy dokonujący dostaw niektórych towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, czy podatnicy świadczący usługi prawnicze, jubilerskie i ściągania długów, w tym factoringu.

Źródło:

Krywan Tomasz, Wynajmujący nieruchomości jako podatnicy VAT, opublikowano: LEX/el. 2018, dostęp: LEX.