Wraz z początkiem br. zmieniły się zasady udzielania pomocy de minimis, co ma związek z wejściem w życie Rozporządzenia Komisji (UE) 2023/2831 z dnia 13 grudnia 2023 r. w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis. Zmieniła się przede wszystkim kwota możliwego wsparcia, która wzrosła do 300 tys. euro w okresie 3 lat. Co istotne, nowy limit dotyczy także transportu drogowego, który w nowym rozporządzeniu nie został potraktowany odrębnie. Nie znalazł się w nim w dodatku przepis zakazujący korzystania z pomocy de minimis na zakup pojazdów uczestniczących w transporcie drogowym towarów.
W art. 107 ust. 1 TFUE zawarty jest zakaz udzielania przez państwa członkowskie (lub przy użyciu ich zasobów, w jakiejkolwiek formie) wszelkiej pomocy, która zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji poprzez sprzyjanie niektórym przedsiębiorstwom lub produkcji niektórych towarów. Taka pomoc jest niezgodna z rynkiem wewnętrznym w zakresie, w jakim wpływa na wymianę handlową między krajami UE. Finansowanie publiczne, które spełnia kryteria określone w art. 107 ust. 1 TFUE, stanowi pomoc państwa i wymaga zgłoszenia do Komisji zgodnie z art. 108 ust. 3 TFUE. Od ogólnej zasady przewidziano jednak pewne wyjątki. Takim wyjątkiem jest właśnie pomoc de minimis.
Czym jest pomoc de minimis?
Pomoc de minimis jest szczególnym rodzajem wsparcia publicznego, przewidzianego na z góry określony cel, dla małych i średnich przedsiębiorstw w praktycznie wszystkich sektorach, z wyjątkiem m.in.: przedsiębiorstw prowadzących działalność w zakresie produkcji podstawowej produktów rybołówstwa i akwakultury, czy też prowadzących działalność związaną z produkcją podstawową produktów rolnych. Ze względu na stosunkowo niewielki charakter tego wsparcia, pomocy de minimis nie uznaje się za zakłócającej funkcjonowanie rynku unijnego, w związku z czym nie wymaga ona zgłaszania i zgody Komisji, jeżeli spełnia jednak wszystkie warunki określone w rozporządzeniu nr 2023/2831.
Pomoc de minimis jest przyznawana uprawnionym przedsiębiorstwom w różnych formach – są to zarówno unijne dotacje, dopłaty, dofinansowania, jak również ulgi, zwolnienia, umorzenia, szkolenia. Przepisy stawiają także warunek „przejrzystości pomocy de minimis”, rozumiany jako możliwość uprzedniego, dokładnego obliczenia ekwiwalentu dotacji brutto bez konieczności przeprowadzania oceny ryzyka.
Pomoc de minimis na nowych zasadach – limity
Rozporządzenie nr 2023/2831 zwiększyło limit pomocy de minimis, obowiązujący od 1 stycznia 2024 r. Obecnie całkowita kwota pomocy de minimis przyznanej przez jedno państwo członkowskie jednemu przedsiębiorstwu nie może przekroczyć 300 tys. euro w okresie 3 lat. Uprzednio natomiast maksymalne wsparcie udzielane w ramach pomocy de minimis mieściło się w kwocie 200 tys. euro, a dla przedsiębiorstw z sektora transportu drogowego – 100 tys. euro.
Można zatem zauważyć, że jest to istotna podwyżka, zwłaszcza dla branży transportowej, która to na mocy nowych przepisów nie jest już traktowana w sposób odrębny. A to oznacza, że również i ją obowiązuje próg 300 tys. euro. Skąd takie zmiany? Jest to przede wszystkim efekt inflacji, która miała miejsce od czasu wejścia w życie uprzednio obowiązującego w tym przedmiocie rozporządzenia – rozporządzenia (UE) nr 1407/2013.
Powyższy pułap stosuje się bez względu na formę pomocy de minimis lub realizowany za jej pośrednictwem cel, a także bez względu na to, czy pomoc przyznana przez państwo członkowskie jest w całości lub częściowo finansowana z zasobów Unii.
Pomoc de minimis zostanie uznana za przyznaną w chwili, gdy przedsiębiorstwo uzyska prawo do otrzymania takiej pomocy zgodnie z obowiązującym krajowym systemem prawnym, niezależnie od terminu wypłacenia pomocy de minimis temu przedsiębiorstwu.
Pomoc de minimis na nowych zasadach – obliczanie okresu 3-letniego
Wraz z początkiem br. zmieniły się nie tylko limity pomocy de minimis, ale także sposób obliczania okresu 3-letniego. W obecnym stanie prawnym okres 3 lat brany pod uwagę przy udzielaniu pomocy de minimis należy oceniać w sposób ciągły, a nie jako bieżący rok i dwa poprzednie lata. Dla każdego przypadku przyznania nowej pomocy de minimis uwzględnia się całkowitą kwotę pomocy de minimis przyznaną w ciągu minionych trzech lat.
Pomoc de minimis na nowych zasadach – nadzór i sprawozdawczość
Nowe przepisy nakładają na państwa członkowskie obowiązek, by od 1 stycznia 2026 r. rejestrowały one informacje na temat przyznawanej pomocy de minimis w centralnym rejestrze na poziomie krajowym i unijnym. Taki rejestr powinien wskazywać na dane identyfikacyjne beneficjenta, kwotę pomocy, datę przyznania pomocy, organ przyznający pomoc, instrument pomocy oraz sektor według statystycznej klasyfikacji działalności gospodarczej w Unii („NACE”). Dane powinny zostać wprowadzone do rejestru w terminie 20 dni roboczych od dnia przyznania pomocy i przechowywane przez 10 lat od daty przyznania pomocy.
Przepisy rozporządzenia nr 2023/2831 będą stosowane do dnia 31 grudnia 2030 r.
