Czynni podatnicy podatku VAT, a więc osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności, mają prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony. Dokonywanie tego rodzaju odliczeń VAT podlega jednak określonym zasadom i ograniczeniom.
Podstawą do odliczenia podatku VAT jest w tym przypadku art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, zgodnie z którego treścią w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Kwotę podatku naliczonego stanowi między innymi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług bądź dokonania całości albo części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.
Możliwość obniżenia podatku należnego od sprzedaży towarów i usług o podatek naliczony wynika z jednej z głównych i podstawowych zasad konstrukcyjnych podatku VAT – zasady neutralności, którą wyrażono w dyrektywie 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej.
Jakie są warunki dokonania odliczenia podatku VAT?
Mając na uwadze powyższe, prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego jest możliwe pod warunkiem:
- posiadania tytułu czynnego podatnika podatku VAT,
- wykorzystywania towarów i usług, z których nabyciem wiąże się podatek naliczony, do czynności opodatkowanych, czyli takich, których następstwem jest określenie podatku należnego,
- istnienia związku pomiędzy będącymi przedmiotem transakcji towarami lub usługami a prowadzoną działalnością,
- posiadania dokumentu uprawniającego do dokonania odliczenia, takiego jak faktura VAT,
- braku zaklasyfikowania wydatku do grupy towarów lub usług, względem których odliczanie podatku VAT zostało wyłączone (m.in. usługi noclegowe i gastronomiczne oraz transakcje udokumentowane fakturą, które są jednak zwolnione z VAT lub nie podlegają opodatkowaniu).
Kiedy powstaje prawo do dokonania odliczenia podatku VAT?
Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje, zgodnie z generalną zasadą, w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy.
Mali podatnicy, w okresie stosowania przez nich metody kasowej, nabywają natomiast prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik dokonał zapłaty za te towary i usługi.
Zarówno w pierwszym, jak i drugim przypadku, gdyby podatnik nie dokonał jednak obniżenia kwoty podatku należnego we wskazanych terminach, może obniżyć kwotę podatku należnego w deklaracji podatkowej za jeden z trzech następnych okresów rozliczeniowych.
VAT od garnituru dla prawnika – czy takie odliczenie jest możliwe?
Nad dopuszczalnością odliczania podatku VAT pochylały się niedawno organy skarbowe, udzielając odpowiedzi na indywidualną interpretację podatkową 0112-KDIL1-3.4012.391.2023.4.JŚ. Interpretacja ta została wydana 16 października 2023 r. Jest to tym samym aktualne stanowisko fiskusa.
Z wnioskiem wystąpił w tej sprawie mężczyzna prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą w zakresie usług prawnych, będący również aplikantem w Okręgowej Izbie Radców Prawnych. W ramach prowadzonej działalności zawarł on umowę z kancelarią, na rzecz której zobowiązał się wykonywać zadania w wymiarze 40 godzin tygodniowo, z jednoczesnym zakazem świadczenia usług na rzecz innych podmiotów. Dla omawianego problemu istotnym jest także fakt, że wnioskodawca pozostaje czynnym podatnikiem podatku VAT.
Mężczyzna wystąpił do organów podatkowych z zapytaniem, czy zasadnym będzie odliczenie podatku VAT w całości lub części od zakupu garnituru, eleganckiej koszuli i obuwia, niezbędnych mu w kontaktach z klientami.
Warto zaznaczyć, iż obowiązek posiadania tego rodzaju ubioru wynika wprost z instrukcji kancelarii, z którą wnioskodawca podpisał umowę. Jego zakup jest tym samym konieczny dla realizacji tejże umowy. W związku z tym, że praca, jaką świadczy mężczyzna, opiera się w zdecydowanej większości na bezpośrednich kontaktach z klientami, ubiór formalny będzie wykorzystywany przez niego na cele związane z prowadzoną działalnością, choć z drugiej strony dopuszcza on także możliwość, by pojedyncze elementy wykorzystywać prywatnie. Niemniej ostatecznie zamiarem wnioskodawcy jest, by „elementy ubioru będące przedmiotem wniosku stanowiły odrębny zbiór wykorzystywany wyłącznie w związku z prowadzoną działalnością oraz przy wykonywaniu czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług”. W ramach dodatkowych wyjaśnień udzielanych organowi wnioskodawca doprecyzował również, że elementy odzieży, jakie zamierza zakupić, nie będą oznaczane żadnym logo – ani logo wnioskodawcy, ani też logo kancelaryjnym.
Biorąc pod uwagę przedstawiony we wniosku stan faktyczny, na postawione przez wnioskodawcę pytanie Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej udzielił odpowiedzi odmownej, to znaczy nie zgodził się z zasadnością dokonywania odliczenia podatku VAT ani w całości, ani w części od zakupu garnituru, eleganckiej koszuli i obuwia.
W wydanej interpretacji powołano się na przytoczone w pierwszej części tego artykułu przepisy ustawy o VAT, w szczególności art. 86 ust. 1 oraz art. 88. Dyrektor KIS uznał, że: „Uzyskiwanie przychodów w ramach prowadzonej działalności gospodarczej nie jest uzależnione od rodzaju noszonej odzieży. Obowiązujące zasady życia społecznego wymagają, aby osoby prowadzące swoje interesy w ramach działalności gospodarczej posiadały schludny wygląd, podobnie zresztą, jak osoby zatrudnione w innych zawodach”. Zaznaczył także, że wnioskodawca nie wykazał, by garderoba, którą zamierza zakupić, ze względu na swoją specyfikę mogłaby być wykorzystywana wyłącznie przy prowadzeniu działalności gospodarczej, czy też, że utraci ona swój osobisty charakter.
Na koniec dodał: „Końcowo należy zauważyć, że w szerokim ujęciu każdy wydatek ma wpływ na działalność gospodarczą. Jednakże nie każdy zaistniały rodzaj powiązania o charakterze pośrednim daje uprawnienie do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego”.
