Co może być kosztem uzyskania przychodu? To jedno z podstawowych pytań zadawanych przez przedsiębiorców. Nie wszystkie ponoszone przez nich wydatki zostaną bowiem zakwalifikowane jako koszty uzyskania przychodu, które pozwolą im następnie obniżyć wysokość należnego podatku. Szczególnie problematyczne okazują się tu przedmioty służące zarówno celom zawodowym, jak i prywatnym. Wprowadzenie zakupionych rzeczy do ewidencji wymaga dlatego wcześniejszego zapoznania się nie tylko z przepisami, ale i stanowiskiem fiskusa.
Ciekawym i obrazowym przykładem wydatku ponoszonego przez przedsiębiorcę, którego nie może on potraktować jednak jako koszt działalności, są okulary korekcyjne. Stanowisko fiskusa jest w tym przypadku wyraźne i niezmienne od lat. Uznaje on je za wydatek o charakterze osobistym, a ich zakup uwarunkowany pogarszającym się stanem wzroku, niezależnym od prowadzonej działalności (m.in. interpretacja indywidualna nr 0113-KDIPT2-1.4011.574.2020.2.MGR.). Z drugiej jednak strony w judykaturze możemy natknąć się również na dość zaskakujące rozstrzygnięcia, w których fiskus zezwolił podatnikowi świadczącemu pracę zdalnie z wykorzystaniem różnych urządzeń multimedialnych na zaliczenie do kosztów uzyskania przychodu telewizora (interpretacja indywidualna nr 0115-KDWT.4011.191.2021.1.KG).
Kiedy mamy do czynienia z kosztem uzyskania przychodu?
Istotę kosztów uzyskania przychodu przedstawia art. 22 ust. 1 ustawy o PIT. Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu:
- osiągnięcia przychodów lub
- zachowania przychodów albo
- zabezpieczenia źródła przychodów,
z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.
Za koszt uzyskania przychodu art. 22 w ust. 1aa uznaje także wniesioną opłatę recyklingową, o której mowa w art. 40c ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi.
Wydatki osobiste a koszty uzyskania przychodu
O ile stanowisko w sprawie okularów nie budzi już większych wątpliwości, o tyle kwestia innych wydatków, mogących służyć zaspokojeniu również potrzeb prywatnych, nie jest już taka klarowna.
W art. 23 znalazły się wydatki, których ustawodawca nie uważa za koszty uzyskania przychodów. W katalogu tym nie pojawiają się natomiast wydatki o charakterze osobistym. Ich pominięcie w tym przepisie nie powinno stanowić jednak przesłanki wystarczającej do zaklasyfikowania ich jako koszty uzyskania przychodu.
Kluczowe dla uznania określonych wydatków za koszty działalności jest wystąpienie związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy poniesionym wydatkiem a celem wskazanym w art. 22 ust. 1, czyli osiągnięciem przychodu, jego zachowaniem lub zabezpieczeniem jego źródła. Należy zwrócić uwagę również na fakt, że dla organów podatkowych związek przyczynowo-skutkowy powinien istnieć tylko w odniesieniu do aktualnie wykonywanej przez przedsiębiorcę działalności, a nie działalności przyszłej. (m.in. interpretacja indywidualna nr ILPB1/4511-1-1680/15-2/KF).
Z powyższego wynika zatem, że dla właściwej klasyfikacji kosztów szczególnie istotny pozostaje także moment ich poniesienia. Najpierw konieczne jest dlatego rozszerzenie działalności, a dopiero później poniesienie określonego i powiązanego z nią wydatku. Tylko wtedy będziemy mogli mówić o wystąpieniu związku przyczynowo-skutkowego. Podsumowując, w każdym przypadku koszt uzyskania przychodu musi służyć osiągnięciu lub zachowaniu przychodów albo zabezpieczeniu źródła przychodów w związku z aktualnie prowadzoną działalnością podatnika, a nie dopiero tą planowaną.
